Kwalifikacje pracowników


1. Wymagania kwalifikacyjne określone w przepisach prawnych

1.1. Wymagania dotyczące kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją urządzeń instalacji i sieci określa:

a) Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r Prawo energetyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 1385);
b) Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci  (Dz.U. z  2022 r. poz. 1392).

1.2. Zgodnie z art. 54.1. ustawy Prawo energetyczne – osoby zajmujące się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji określonych w przepisach, o których mowa w ust. 6, obowiązane są posiadać kwalifikacje potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym wydanym przez komisje kwalifikacyjne .

1aa. Świadectwo kwalifikacyjne wydane osobom zajmującym się eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci tracą ważność po upływie 5 lat od dnia ich wydania.
1b. W razie stwierdzenia, że eksploatacja urządzeń, instalacji lub sieci jest prowadzona niezgodnie z przepisami dotyczącymi ich eksploatacji, na wniosek pracodawcy, inspektora pracy, Prezesa URE lub innego organu właściwego w sprawach regulacji gospodarki paliwami i energią, o których mowa w art. 21a, sprawdzenie spełnienia wymagań kwalifikacyjnych należy powtórzyć.

Zabrania się zatrudniania przy samodzielnej eksploatacji sieci oraz urządzeń i instalacji określonych w przepisach, o których mowa w ust. 6, osób bez kwalifikacji, o których mowa w ust. 1. Pracodawca może dopuścić do wykonywania prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych, pod nadzorem osoby uprawnionej, osoby nieposiadające świadectw kwalifikacyjnych. (…)

2. Szczegółowe zasady stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.
2.1 Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 r. określa szczegółowe zasady stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji, w szczególności:

1) rodzaje prac, stanowisk oraz urządzeń, instalacji lub sieci, dla których jest wymagane świadectwo kwalifikacyjne do wykonywania czynności związanych z ich eksploatacją;
2) zakres wiedzy teoretycznej i praktycznej niezbędnej do wykonywania czynności związanych z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci, odpowiednio do rodzaju prac, stanowisk oraz instalacji, urządzeń lub sieci;
3) skład komisji kwalifikacyjnych oraz wymagania dla przewodniczącego, zastępcy i członków komisji kwalifikacyjnych ze względu na stanowisko pracy, zakres czynności i grupy urządzeń, instalacji i sieci, na których wykonywane są czynności przez osoby, których kwalifikacje sprawdza ta komisja;
4) tryb przeprowadzania egzaminu przez komisję kwalifikacyjną;
5) sposób wnoszenia opłaty za sprawdzenie kwalifikacji, o której mowa w art. 54 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne , zwane dalej „opłatą”, i jej wysokość;
6) warunki i sposób gromadzenia przez komisje kwalifikacyjne dokumentacji z postępowania w sprawie sprawdzania kwalifikacji;
7) wzór świadectwa kwalifikacyjnego.(…)

2.2 Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do osób:

1) zajmujących się eksploatacją urządzeń instalacji i sieci:

a) w podziemnych zakładach górniczych – w zakresie uregulowanym przepisami z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze> (Dz. U. z 2022 r. poz. 1072 i 1261),
b) w zakresie uregulowanym przepisami ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1941 oraz 2022 r. poz. 974),
c) w zakresie uregulowanym przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz.988 i 1002),
d) w zakresie uregulowanym przepisami ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2022 r. poz.1097),
e) w zakresie uregulowanym przepisami ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2022 r. poz. 515).

2) wykonującym prace którym Prezes Urzędu Regulacji Energetyki uznał kwalifikacje zgodnie z art. 54 ust. 2b ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne.

Rodzaje urządzeń, instalacji i sieci, dla których jest wymagane świadectwo kwalifikacyjne do wykonywania czynności związanych z ich eksploatacją, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

2.3. Zgodnie rozporządzeniem świadectwo kwalifikacyjne jest wymagane dla rodzajów prac i stanowisk pracy w zakresie:

1) eksploatacji – do których zalicza się stanowiska osób wykonujących prace dotyczące obsługi, konserwacji, remontu, naprawy, montażu lub demontażu i czynności kontrolno-pomiarowych;
2) dozoru – do których zalicza się stanowiska osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace określone w pkt 1 lub stanowiska osób sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Prace, o których mowa w pkt. 2.3, obejmują wykonywanie z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy i wymagań ochrony środowiska czynności:

1) mających wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń, instalacji i sieci z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań ochrony środowiska – w zakresie obsługi;
2) związanych z zabezpieczeniem i utrzymaniem należytego stanu technicznego urządzeń, instalacji i sieci – w zakresie konserwacji;
3) związanych z usuwaniem usterek, uszkodzeń oraz remontami urządzeń, instalacji i sieci w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego – w zakresie remontów;
4) niezbędnych do instalowania i przyłączania urządzeń, instalacji i sieci – w zakresie montażu;
5) niezbędnych do dokonania oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości
regulacji i sprawności energetycznej urządzeń, instalacji i sieci – w zakresie kontrolno-pomiarowym.

     Świadectwo kwalifikacyjne jest wymagane do wykonywania czynności związanych z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci, z wyjątkiem czynności związanych z obsługą :

1) urządzeń elektrycznych o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV i mocy
znamionowej nie wyższej niż 20 kW, jeżeli w dokumentacji urządzenia określono zasady jego obsługi;
2) urządzeń lub instalacji cieplnych o mocy zainstalowanej nie wyższej niż 50 kW.

2.4. Osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci, w celu uzyskania potwierdzenia posiadanych kwalifikacji, wykazują się wiedza teoretyczną i praktyczną w zakresie:

1) na stanowisku eksploatacji:

a) zasad budowy, działania oraz warunków technicznych obsługi urządzeń, instalacji i sieci,
b) zasad eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci,
c) zasad i warunków1 wykonywania prac dotyczących obsługi, konserwacji, remontu, naprawy, montażu lub demontażu i czynności kontrolno–pomiarowych,
d) zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz udzielania pierwszej pomocy,
e) zasad postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa obsługi urządzeń lub zagrożenia życia i ochrony środowiska;

2) na stanowisku dozoru:

a) przepisów dotyczących przyłączania i instalacji do sieci, dostarczania paliw i energii, prowadzenia ruchu i eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci,
b) przepisów i zasad postępowania przy programowaniu pracy urządzeń, instalacji i sieci, z uwzględnieniem zasad racjonalnego użytkowania paliw i energii,
c) przepisów dotyczących eksploatacji oraz wymagań w zakresie prowadzenia dokumentacji technicznej i eksploatacyjnej urządzeń, instalacji i sieci,
d) przepisów dotyczących budowy urządzeń, instalacji i sieci oraz norm i warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać te urządzenia, instalacje i sieci,
e) zasad postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa obsługi urządzeń lub zagrożenia życia, zdrowia i ochrony środowiska,
f) przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, z uwzględnieniem zasad udzielania pierwszej pomocy, oraz wymagań ochrony środowiska,
g) zasad postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu urządzeń przyłączonych do sieci,
h) zasad dysponowania mocą urządzeń i instalacji przyłączonych do sieci,
i) zasad i warunków wykonywania prac dotyczących obsługi, konserwacji, remontu, montażu oraz czynności kontrolno-pomiarowych.(…)

2.5.. Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 r. (poz. 1392) w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci. określa w załączniku nr 1. rodzaje urządzeń, instalacji i sieci, dla których jest wymagane świadectwo kwalifikacyjne do wykonywania czynności związanych z ich eksploatacją.

Załącznik nr 1.
Grupa 1. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, magazynujące, przesyłające i zużywające energię elektryczną:

1) urządzenia prądotwórcze przyłączone do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej energii elektrycznej bez względu na wysokość napięcia znamionowego;
2) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV;
3) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV i napięciu znamionowym nie wyższym niż 30 kV;
4) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 30 kV i napięciu znamionowym nie wyższym niż 110 kV;
5) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 110 kV;
6) zespoły prądotwórcze o mocy wyższej niż 50 kW;
7) urządzenie elektrotermiczne;
8) urządzenia do elektrolizy;
9) sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego;
10) elektryczna sieć trakcyjna;
11) elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym;
12) urządzenia umożliwiające magazynowanie energii elektrycznej i jej wprowadzanie do sieci elektroenergetycznej o mocy wyższej niż 10 kW;
13) aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji; sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-12;
14) urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;
15) urządzenia ratowniczo-gaśnicze;
16) urządzenia ochrony granic.

Grupa 2. Urządzenia wytwarzające, magazynujące, przetwarzające, przesyłające i zużywające ciepło oraz inne urządzenia energetyczne:

1) kotły parowe oraz wodne na paliwa stałe, płynne i gazowe, o mocy wyższej 50 kW i mocy nie wyższej niż 500 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
2) kotły parowe oraz wodne na paliwo stałe, płynne i gazowe o mocy wyższej niż 500 kW i o mocy nie wyższej niż 1800 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
3) turbiny parowe oraz wodne na paliwa, stałe, płynne i gazowe, o mocy wyższej 1800 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
4) sieci i instalacje cieplne wraz z urządzeniami pomocniczymi, o przesyle ciepła wyższym niż 50 kW i o przesyle ciepła nie wyższym niż 500 kW;
5) sieci i instalacje cieplne wraz z urządzeniami pomocniczymi, o przesyle ciepła wyższym niż 500 kW;
6) turbiny parowe oraz wodne o mocy wyższej niż 50 kW i o mocy nie wyższej niż 15 MW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
7) turbiny parowe oraz wodne o mocy wyższej 15 kW i o mocy nie wyższej niż 100 MW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
8) turbiny parowe oraz wodne o mocy wyższej 100 MW i o mocy nie wyższej niż 500 MW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
9) turbiny parowe oraz wodne o mocy wyższej niż 500 MW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
10) przemysłowe urządzenia odbiorcze pary i gorącej wody o mocy wyższej niż 50 kW i o mocy nie wyższej niż 500 kW;
11) przemysłowe urządzenia odbiorcze pary i gorącej wody o mocy wyższej niż 500 kW;
12) urządzenia wentylacji, klimatyzacji i chłodnicze o mocy wyższej niż 50 kW i o mocy nie wyższej niż 500 kW;
13) urządzenia wentylacji, klimatyzacji i chłodnicze o mocy wyższej niż 500 kW;
14) pompy, ssawy, wentylatory i dmuchawy o mocy wyższej niż 50 kW i o mocy nie wyższej niż 500 kW;
15) pompy, ssawy, wentylatory i dmuchawy o mocy wyższej niż 500 kW;
16) sprężarki o mocy wyższej niż 20 kW i o mocy nie wyższej niż 200 kW oraz instalacje sprężonego powietrza i gazów technicznych;
17) sprężarki o mocy wyższej niż 200 kW oraz instalacje sprężonego powietrza i gazów technicznych;
18) urządzenia do składowania, magazynowania i rozładunku paliw o pojemności składowania odpowiadające masie ponad 100 Mg;
19) piece przemysłowe o mocy wyższej niż 50 kW;
20) urządzenia umożliwiające przechowywanie ciepła lub chłodu w celu ich późniejszego wykorzystania o mocy wyższej niż 10 kW;
21) aparatura kontrolno-pomiarowa i urządzenia automatycznej regulacji do urządzeń, instalacji i sieci wymienionych w pkt 1-20;
22) urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;
23) urządzenia ratowniczo-gaśnicze;
24) urządzenia ochrony granic.

Grupa 3. Urządzenia, instalacje i sieci gazowe wytwarzające, przetwarzające, przesyłające, magazynujące i zużywające paliwa gazowe:

1) urządzenia do produkcji paliw gazowych, generatory gazu;
2) urządzenia do przetwarzania i uzdatniania paliw gazowych, rozkładnie paliw gazowych, urządzenia przeróbki gazu ziemnego, oczyszczalnie gazu, rozprężalnie i rozlewnie gazu płynnego, odazotownie, mieszalnie;
3) urządzenia do magazynowania paliw gazowych;
4) sieci gazowe o ciśnieniu nie wyższym niż 0,5 MPa (gazociągi, stacje gazowe, zespoły gazowe na przyłącza, w tym punkty gazowe);
5) sieci gazowe o ciśnieniu wyższym niż 0,5 MPa (gazociągi, stacje gazowe, zespoły gazowe na przyłączu, tłocznie gazu);
6) urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu nie wyższym niż 5 kPa;
7) urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu wyższym niż 5 kPa;
8) przemysłowe odbiorniki paliw gazowych o mocy wyższej niż 50 kW;
9) turbiny gazowe;
10) aparatura kontrolno-pomiarowa, urządzenia sterowania do urządzeń, instalacji i sieci wymienionych w pkt 1-9;
11) urządzenia i instalacje do skraplania gazu ziemnego;
12) urządzenia i instalacje do regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego;
13) instalacje do tankowania sprężonego gazu ziemnego;
14) instalacje do tankowania skroplonego gazu ziemnego;
15) urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia.

▲ do góry