Organizacja bezpiecznej pracy

Spis treści

1. Wiadomości ogólne

Zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy [(D.U. z 2022 r. poz. 1510), pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Praca przy urządzeniach i instalacjach elektrycznych wymaga szczególnej uwagi i ostrożności oraz znajomości występujących zagrożeń.
Bezpieczne wykonanie pracy zależy przede wszystkim od gruntownej znajomości budowy i zasad działania urządzeń i instalacji elektrycznych, wykonywania we właściwej kolejności czynności eksploatacyjnych oraz ścisłego przestrzegania zasad organizacji pracy i wymagań ustalonych w obowiązujących przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika.
W szczególności pracownik jest obowiązany:

1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym;
2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;
3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy.

 Przepisy prawne:

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne [Dz.U. z 2022 r. poz. 1385];
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane [Dz.U. z 2021 r. poz. 2321, z późn. zm.];
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz. U. 2022 r.poz. 5, z późn. zm.)
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1225)];
Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych [ Dz.U. 2021 r. poz. 1210],
Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. z 2022 r. poz. 1392)
Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań dla sprzętu elektrycznego [Dz.U.2016 r. poz. 806].

     Zasady wymagane przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci energetycznych powinny być określone w instrukcjach ruchu i eksploatacji oraz Instrukcjach bezpiecznej pracy.

▲ do góry

2. Wymagania zawarte w przepisach prawnych, dotyczące  organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach energetycznych

2.1 Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne
Projektowanie, produkcja, import, budowa oraz eksploatacja urządzeń, instalacji i sieci powinny zapewniać racjonalne i oszczędne zużycie paliw lub energii, przy zachowaniu:

1) niezawodności współdziałania z siecią;
2) bezpieczeństwa obsługi i otoczenia po spełnieniu wymagań ochrony środowiska;
3) zgodności z wymaganiami odrębnych przepisów, a w szczególności przepisów: prawa budowlanego, o ochronie przeciwporażeniowej i ochronie przeciwpożarowej, o dozorze technicznym, a także Polskich Norm jako zasad wiedzy technicznej oraz innych przepisów wynikających z technologii wytwarzania energii elektrycznej i rodzaju stosowanego paliwa.(…)

2.2 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
Zgodnie z ustawą obiekt budowlany, a więc linie, stacje, urządzenia i instalacje elektroenergetyczne, należy projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno – budowlanych, zapewniając m.in. bezpieczeństwo użytkowania, a w szczególności:

1) spełnienia podstawowych wymagań dotyczących:

a) bezpieczeństwa konstrukcji,
b) bezpieczeństwa pożarowego,
c) bezpieczeństwa użytkowania,
d) odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska,
e) ochrony przed hałasem i drganiami,
f) oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród;

2) warunków bezpieczeństwa i ochrony zdrowia osób przebywających na terenie budowy.

     Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli:

1) okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:

a) elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu,
b) instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska,
c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych);

2) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.(…)

2.3 Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1210)
Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) urządzenia energetyczne – urządzenia, instalacje i sieci, w rozumieniu przepisów prawa energetycznego, stosowane w technicznych procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania pali lub energii;
2) urządzenia energetyczne powszechnego użytku – urządzenia energetyczne przeznaczone na indywidualne potrzeby ludności lub używane w gospodarstwach domowych;
3) prace eksploatacyjne – prace wykonywane przy urządzeniach energetycznych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań ochrony środowiska w zakresie:

a) obsługi, mające wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń energetycznych,
b) konserwacji, związane z zabezpieczeniem i utrzymaniem wymaganego stanu technicznego urządzeń energetycznych,
c) remontów urządzeń energetycznych związanych z usuwaniem usterek i awarii, w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego,
d) montażu, niezbędne do instalowania i przyłączania urządzeń energetycznych,
e) kontrolno-pomiarowym, niezbędne do dokonania oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznej urządzeń energetycznych;

4) prace pomocnicze przy urządzeniach energetycznych – prace niebędące pracami eksploatacyjnymi, do których zalicza się w szczególności prac,
5) strefa pracy – odpowiednio przygotowane miejsce lub stanowisko pracy w zakresie niezbędnym do bezpiecznego wykonywania prac eksploatacyjnych;
6) osoba uprawniona – osobę posiadającą kwalifikacje potwierdzone na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 716,868 i 1093);
7) osoba upoważniona – osobę uprawnioną, wyznaczoną pisemnie przez pracodawcę do wykonywania określonych przez niego czynności lub prac eksploatacyjnych;
8) poleceniodawca – osobę upoważnioną wyznaczoną przez pracodawcę do wydawania poleceń pisemnych, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru;
9) koordynujący – osobę upoważnioną, wyznaczoną przez poleceniodawcę do koordynacji prac określonych w poleceniu pisemnym, związanych z ruchem urządzeń energetycznych, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru;
10) dopuszczający – osobę upoważnioną , wyznaczoną przez poleceniodawcę i upoważnioną przez pracodawcę do wykonywania czynności związanych z dopuszczeniem do prac eksploatacyjnych w zakresie przygotowania, przekazania i likwidacji strefy pracy oraz zakończenia pracy, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji;
11) kierujący zespołem – osobę upoważnioną, wyznaczoną przez poleceniodawcę do kierowania zespołem, posiadającą umiejętności zawodowe w zakresie wykonywanej pracy oraz ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji;
12) zespół – co najmniej dwie osoby wykonujące pracę;
13) odstęp ergonomiczny – odstęp w powietrzu dopuszczający w ograniczonym zakresie błędy ruchowe i błędy w ocenie odległości przy prowadzeniu prac przy minimalnej odległości zbliżenia, przy uwzględnieniu rodzaju czynności wykonywanych przez osobę, jak i używanych narzędzi.(…)

▲ do góry

3. Organizacja prac przy urządzeniach energetycznych

Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1210) określa wymagania dotyczące organizacji prac przy urządzeniach energetycznych.
3.1. Prace eksploatacyjne należy prowadzić zgodnie z instrukcją eksploatacji urządzenia energetycznego lub grup urządzeń energetycznych, opracowaną przez pracodawcę, zawierającą w szczególności:

1) charakterystykę urządzenia energetycznego; lub grupy urządzeń energetycznych;
2) opis w niezbędnym zakresie układów automatyki, pomiarów, sygnalizacji, zabezpieczeń i sterowań;
3) zestaw rysunków, schematów i wykresów z opisami, zgodnymi z obowiązującym nazewnictwem w języku polskim;
4) opis czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie pracy i zatrzymaniem urządzenia energetycznego w warunkach normalnej pracy tego urządzenia;
5) zasady postępowania w razie awarii oraz zakłóceń w pracy urządzenia energetycznego lub grup urządzeń energetycznych;
6) wymagania w zakresie eksploatacji urządzenia energetycznego oraz terminy przeprowadzania przeglądów, prób i pomiarów;
7) wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych dla danego urządzenia energetycznego lub grupy urządzeń energetycznych;
8) identyfikację zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz dla środowiska naturalnego związanych z eksploatacją danego urządzenia energetycznego lub grupy urządzeń energetycznych oraz zasady postępowania pozwalające na eliminację podanych zagrożeń;
9) organizację prowadzenia prac eksploatacyjnych;
10) wymagania dotyczące środków ochrony zbiorowej lub indywidualnej, zapewnienia asekuracji, łączności oraz innych technicznych lub organizacyjnych środków ochrony, stosowanych w celu ograniczenia ryzyka zawodowego, zwanych dalej „środkami ochronnymi”, określone w odrębnych przepisach;
11) wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją danego urządzenia lub grupy urządzeń energetycznych, określone w odrębnych przepisach.(…)

Pracodawca zapewnia bieżącą aktualizację instrukcji eksploatacji.

3.2. Obowiązki pracodawcy
Pracodawca może upoważnić osobę do wykonywania w jego imieniu określonych czynności lub prac eksploatacyjnych.
Pracodawca prowadzi wykaz osób upoważnionych zawierający:

1) imię i nazwisko osoby upoważnionej,
2) zakres upoważnienia,
3) okres, na jaki upoważnienie zostało udzielone.

Prace eksploatacyjne wykonują osoby upoważnione.

Pracodawca dopuszcza do wykonywania prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych osoby niebędące osobami uprawnionymi:

1) w celu przyuczenia do zawodu z uwzględnieniem przepisów w sprawie zatrudniania młodocianych,
2) reprezentujące specjalistyczne prace serwisowe,
3) prowadzące specjalistyczne prace serwisowe
– wyłącznie pod nadzorem osoby upoważnionej.

Pracodawca określa wykaz prac pomocniczych przy urządzeniach lub grupach urządzeń energetycznych, które mogą być wykonywane przez osoby niebędące osobami uprawnionymi.
Osoby wykonujące prace pomocnicze przy urządzeniach energetycznych lub grupach urządzeń energetycznych mogą wchodzić w skład zespołu wykonującego prace eksploatacyjne przy urządzeniach lub grupach urządzeń energetycznych.
Pracodawca określa sposób organizacji i nadzoru prac eksploatacyjnych.

Zgodnie z Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych:
Urządzenia energetyczne stwarzające zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego powinny być zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych i odpowiednio oznakowane.
Zabroniona jest eksploatacja urządzeń energetycznych bez przewidzianych dla nich urządzeń ochronnych w rozumieniu przepisów w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.


Obiekty z zainstalowanymi urządzeniami energetycznymi oraz urządzenia energetyczne oznakowuje się w sposób umożliwiający ich identyfikację.
Prace eksploatacyjne, przy których wykonywaniu jest możliwe gromadzenie się lub występowanie pyłów, gazów, par cieczy lub mgieł, stwarzających zagrożenie powstania pożaru lub wybuchu, prowadzi się po usunięciu tego zagrożenia lub zastosowania dodatkowych środków ochronnych zgodnie z instrukcją eksploatacji. 

Strefa pracy, w której istnieje możliwość wystąpienia atmosfery wybuchowej, powinna spełniać wymagania określone w przepisach w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w strefie pracy atmosfery wybuchowej. (…)

3.3. Wykonywanie prac przy urządzeniach elektroenergetycznych
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r., prace eksploatacyjne przy urządzeniach elektroenergetycznych, w zależności od zastosowanych metod i środków ochronnych zapewniających bezpieczeństwo pracy, mogą być wykonywane:

1) pod napięciem,
2) w pobliżu napięcia,
3) przy wyłączonym napięciu.

Prace wykonywane przy całkowicie wyłączonym napięciu stanowią najpewniejszą formę organizacji prac, zapewniającą osobom zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych pełne bezpieczeństwo.

Podczas przygotowywania miejsc pracy, a także przy wykonywaniu prac przy urządzeniach i instalacjach elektrycznych, należy stosować minimalne odstępy w powietrzu od nieosłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części znajdujących się pod napięciem, wyznaczające zewnętrzne granice strefy pracy, mają następujące wartości:

Tablica 1. Minimalne odstępy w powietrzu od nieosłoniętych
urządzeń elektroenergetycznych lub ich części znajdujących się pod napięciem.

Wymienione w tablicy 1 wartości określające minimalne odstępy nie mają zastosowania do prac wykonywanych przy urządzeniach elektroenergetycznych zasilania sieci trakcyjnej i kolejowej sieci trakcyjnej, pracujących w systemie zasilania o napięciu 3 kV prądu stałego.
Przy wykonywaniu prac przy urządzeniach elektroenergetycznych wymagających użycia sprzętu zmechanizowanego, może odbywać się  pod warunkiem, że pracodawca określi warunki prowadzenia i nadzoru tych prac, przy zachowaniu odpowiedniego poziomu ich bezpieczeństwa.
Organizując strefę pracy w pobliżu napięcia należy zapewnić nieprzekroczenie minimalnych odstępów, podanych w Tablicy 1, żadną częścią ciała, odzieży, narzędziem lub jego elementem.
Prace pod napięciem lub w pobliżu napięcia mogą być wykonywane po opracowaniu i udostępnieniu osobom skierowanym do tych prac instrukcję określającą technologię, wymagane narzędzia oraz środki ochronne, które należy stosować podczas prowadzenia tych prac.

3.4. Prace eksploatacyjne wykonywane w warunkach szczególnego zagrożenia dla życia i zdrowia ludzkiego
Do prac eksploatacyjnych przy urządzeniach elektroenergetycznych stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, zalicza się w szczególności prace:

a) konserwacyjne, remontowe, montażowe, kontrolno-pomiarowe, wykonywane w pobliżu nieosłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących się pod napięciem;
b) konserwacyjne, remontowe, montażowe, kontrolno-pomiarowe przy urządzeniach elektroenergetycznych wyłączonych spod napięcia, lecz uziemionych w taki sposób, że żadne z uziemień nie jest widoczne z miejsca wykonywania pracy;
c) w wykopach lub na wysokości;
d) konserwacyjne, remontowe, kontrolno-pomiarowe wykonywane przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem, z wyłączeniem prac wykonywanych stale przez osoby upoważnione w ustalonych miejscach pracy na podstawie instrukcji eksploatacji;
e) konserwacyjne, montażowe, demontażowe lub remontowe przy kolejowej sieci trakcyjnej;
f) przy wyłączonych spod napięcia lub znajdujących się w budowie elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub mogącymi znaleźć się pod napięciem, w tym z przewodami napowietrznej sieci trakcyjnej;
g) na skrzyżowaniach linii elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem lub mogących znaleźć się pod napięciem i przewodami napowietrznej sieci trakcyjnej;
h) przy wyłączonym spod napięcia torze wielotorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu 1 kV i powyżej, jeżeli którykolwiek z pozostałych torów linii pozostaje pod napięciem;
i) związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych;
j) wymagające odkrycia kadłubów turbin, wymontowania wirników turbiny i generatora lub naprawy i wyważania tych wirników.

Pracodawca ustala i na bieżąco aktualizuje szczegółowy wykaz prac eksploatacyjnych wykonywanych w warunkach szczególnego zagrożenia dla życia i zdrowia ludzkiego, z uwzględnieniem przepisów wydanych na podstawie art. 23715 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy oraz wyników identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka zawodowego związanego z zagrożeniami, które mogą wystąpić podczas wykonywania prac.
Prace eksploatacyjne, stwarzające możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego, wykonuje zespół w celu zapewnienia asekuracji, na podstawie polecenia pisemnego.

3.5. Polecenie pisemne wykonania pracy
Polecenie pisemne wykonywania pracy wydaje pracodawca lub osoby przez niego upoważnione.
Polecenie pisemne wykonania pracy powinno zawierać:

1) numer polecenia;
2) określenie osób odpowiedzialnych za organizację oraz wykonanie pracy;
3) określenie zakresu prac do wykonania i strefy pracy;
4) określenie warunków i środków ochronnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego przygotowania i wykonania poleconych prac wynikających z zagrożeń występujących w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie;
5) wyznaczenie terminu rozpoczęcia i zakończenia prac oraz przerw w ich wykonaniu wraz z warunkami wznowienia prac po przerwie.

Pracodawca może określić dodatkowy zakres informacji, które powinny zostać umieszczone w poleceniu pisemnym.
Pracodawca przechowuje polecenie pisemne przez okres opisany w przepisach wewnętrznych, lecz nie krótszy niż 90 dni od dnia zakończenia pracy.
Sposób rejestrowania, wydawania, przekazywania, obiegu i przechowywania poleceń pisemnych ustala pracodawca.

Bez polecenia jest dozwolone:

1) wykonywanie czynności związanych z ratowaniem zdrowia lub życia ludzkiego lub środowiska naturalnego;
2) zabezpieczanie przez osoby uprawnione mienia przed zniszczeniem;
3) prowadzenie przez osoby uprawnione i osoby upoważnione prac eksploatacyjnych określonych w instrukcji eksploatacji ustalonych przez pracodawcę.

3.6. Organizacja prac eksploatacyjnych wykonywanych na polecenie pisemne
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. organizując prace eksploatacyjne na polecenie pisemne, uwzględnia się wymagania zawarte w instrukcjach eksploatacyjnych, oraz zapewnia w szczególności:

1) skoordynowanie przez koordynującego wykonania prac związanych z ruchem urządzeń energetycznych, obejmujące w szczególności:

a) określenie zakresu oraz kolejności wykonywania czynności łączeniowych, związanych z przygotowaniem i likwidacją strefy pracy, jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo lub technologia wykonywania prac,
b) wydanie zezwolenia na przygotowanie, przekazanie i likwidację strefy pracy,
c) ustalenie kolejności prowadzenia prac, przerwania, wznowienia lub zakończenia prac,
d) wydanie zezwolenia na uruchomienie urządzeń energetycznych, przy których była wykonywana praca, jeżeli w związku z jej wykonywaniem były one wyłączone z ruchu;

2) przygotowanie i przekazanie strefy pracy przez dopuszczającego, obejmujące w szczególności:

a) uzyskanie zezwolenia na dokonanie czynności łączeniowych,
b) wyłączenie urządzeń z ruchu, jeżeli wymaga tego technologia lub bezpieczeństwo wykonywanych prac oraz zabezpieczenie tych urządzeń przed przypadkowym uruchomieniem lub doprowadzeniem czynników stwarzających zagrożenie,
c) zastosowanie wymaganych zabezpieczeń na wyłączonych urządzeniach oraz sprawdzenie, czy zostały usunięte czynniki stwarzające zagrożenie, takie jak: napięcie, ciśnienie, woda, gaz, temperatura,
d) oznaczenie strefy pracy znakami bezpieczeństwa,
e) zapoznanie w sposób udokumentowany kierującego zespołem z zagrożeniami występującymi w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie;

3) dopuszczenie do pracy przez dopuszczającego, obejmujące w szczególności:

a) sprawdzenie poprawności przygotowania strefy pracy,
b) wskazanie zespołowi lub kierującemu zespołem strefy pracy,
c) instruktaż o zagrożeniach w strefie pracy lub jej sąsiedztwie,
d) pisemne potwierdzenie dopuszczenia do pracy,
e) zgłoszenie koordynującemu dopuszczenia zespołu do pracy;

4) rozpoczęciu i wykonanie pracy, przez kierującego zespołem, obejmująca w szczególności:

a) dobór osób do wykonania poleconej pracy,
b) sprawdzenie przez kierującego zespołem przygotowania strefy pracy i przejęcie jej, jeżeli została przygotowana właściwie,
c) zapoznanie w sposób udokumentowany każdego członków zespołu z występującymi zagrożeniami w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie oraz z metodami bezpiecznego wykonywania pracy,
d) egzekwowanie od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz narzędzi i sprzętu,
e) zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny;

5) zakończenie pracy i likwidację strefy pracy odpowiednio przez kierującego zespołem i dopuszczającego obejmujące w szczególności:

a) sprawdzenie czy praca została zakończona, a sprzęt i narzędzia oraz zbędne materiały i odpady wytworzone przy realizacji prac zostały usunięte ze strefy pracy,
b) opuszczenie strefy pracy przez zespół,
c) usunięcie środków ochronnych użytych do przygotowania strefy pracy i jej zabezpieczenia lub używanych przy wykonywaniu pracy,
d) poinformowanie o zakończeniu pracy i gotowości urządzeń lub instalacji do ruchu;

6) rejestrowanie, w formie określonej przez pracodawcę, wymagań o których mowa w pkt 1-5;
7) ustaleniu zasad wyznaczania koordynatora w rozumieniu art. 208 ustawy Kodeks pracy, określenie jego zakresu obowiązków i sposobu ich realizacji. (…)

3.7. Obowiązki poleceniodawcy i koordynatora wykonania prac

1) Poleceniodawca w zakresie swoich obowiązków:

a) podejmuje decyzje o konieczności wykonania pracy,
b) określa zakres, rodzaj i termin wykonania pracy,
c) określa miejsca (strefy), w których ma być wykonana praca oraz podstawowe wymagania dotyczące środków i warunków wykonania pracy (zarówno w miejscu pracy, jak i bezpośrednim sąsiedztwie),
d) określa liczbę zespołów pracowników do wykonania pracy oraz liczbę pracowników w poszczególnych zespołach,
e) wyznacza osoby do zorganizowania i kierowania pracami,
f) wystawia polecenia pisemne;

2) Do obowiązków koordynatora wyznaczonego spośród pracowników sprawujących dozór nad ruchem instalacji i urządzeń przy których będzie wykonywana praca , należy w szczególności:

a) ustalenie harmonogramu prac uwzględniającego zadania wszystkich zespołów realizujących prace, jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo  lub technologia ich wykonania,
b) zapewnienie współpracy osób kierujących pracami zespołów i osób nadzorujące te prace,
c) ustalenie sposobu łączności i alarmowania w sytuacji zaistnienia zagrożenia lub awarii,
d) wydanie zezwolenia na przygotowanie miejsca pracy, dopuszczenia do pracy i likwidację miejsca pracy.

3) Przy wykonywaniu prac na polecenie pisemne zabrania się łączenia więcej niż dwóch funkcji jednocześnie. Łączeniu nie mogą podlegać funkcje dopuszczającego i kierującego zespołem, z wyjątkiem technologii prac pod napięciem.

4) W każdym zespole wyznacza się osobę kierującą zespołem.

a) w przypadku opuszczenia strefy pracy przez kierującego zespołem dalsze wykonywanie pracy zostaje przerwane, a zespół zostaje wyprowadzony z tej strefy.
b) po przerwaniu pracy wykonywanej na polecenie pisemne wznowienie tej pracy może nastąpić po ponownym dopuszczeniu do pracy. Nie wymaga się ponownego dopuszczenia do pracy po przerwie, jeżeli w czasie trwania przerwy nie zostało stwierdzone pogorszenia zabezpieczenia strefy pracy oraz warunków bezpiecznego wykonywania pracy.
c) kierujący zespołem przed każdym wznowieniem pracy jest obowiązany dokładnie sprawdzić zabezpieczenia strefy pracy.
d) jeżeli podczas sprawdzenia zostanie stwierdzone pogorszenie warunków bezpieczeństwa w strefie pracy, wznowienie pracy może nastąpić po doprowadzeniu warunków do wymaganego poziomu bezpieczeństwa.

Podczas wykonywania pracy zabronione jest w szczególności:

1) rozszerzanie pracy poza zakres i strefę pracy określone w poleceniu pisemnym;
2) dokonywanie zmian w zastosowanych zabezpieczeniach,  z wyjątkiem przypadków przewidzianych w pisemnym poleceniu wykonania określonych prac.

Prace przy urządzeniach energetycznych prowadzi się zgodnie z instrukcją organizacji bezpiecznej pracy, opracowaną przez pracodawcę, zawierającą w szczególności:

1) wskazanie pracodawcy lub pracodawców wraz z zakresem ich odpowiedzialności;
2) określenie funkcji:

a) poleceniodawcy wraz z wymaganym zakresem jego kwalifikacji oraz zakresem upoważnienia do wydawania poleceń pisemnych,
b)koordynującego wraz z wymaganym zakresem jego kwalifikacji i obowiązków,
c) dopuszczającego wraz z wymaganym zakresem jego kwalifikacji i obowiązków,
d) kierującego zespołem wraz z wymaganym zakresem jego kwalifikacji i obowiązków;

3) określenie zasad;

a) wyznaczenie koordynatora wraz ze wskazaniem wymaganych kwalifikacji, jakie posiada,
b) rejestrowania, wydawania, przekazywania, obiegu i przechowywania poleceń pisemnych,
c) łączenia funkcji przy wykonywaniu prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych,
d) ewidencjonowania i okresowych badań sprzętu ochronnego elektroizolacyjnego i wskazującego obecność napięcia,
e) rejestrowania czynności i wymagań organizacji prac eksploatacyjnych na polecenie pisemne;

4) określenie wykazu prac pomocniczych przy urządzeniach energetycznych, które mogą być wykonywane przez osoby niebędące osobami uprawnionymi;
5) określenie zasad organizacji i nadzoru;
6) określenie warunków i nadzoru bezpiecznego prowadzenia prac przy urządzeniach elektroenergetycznych wymagających użycia sprzętu zmechanizowanego;
7) określenie zasad organizacji oraz narzędzi środków ochronnych, które stosuje sie podczas prowadzenia prac pod napięciem, jeżeli prowadzenie takich prac jest przewidziane;
8) określenie zasad organizacji wykonywania prac na dwóch poziomach równocześnie, jeżeli prowadzenie takich prac jest przewidziane;
9) określenie wzoru polecenia pisemnego;
10) określenie rodzaju zmian, jakie mogą być wprowadzone w poleceniu pisemnym wykonania prac eksploatacyjnych, i trybu ich wprowadzania.

▲ do góry